جرم ضرب و جرح عمدی از زمره جرایمی است که علیه تمامیت جسمانی اشخاص قرار می‌گیرد. ضرب و جرح عمدی از زمره جرایم بسیار شایع در دادگاه های کیفری می باشد و تعداد کثیری از پرونده‌های قضایی را به خود اختصاص داده است. برابر مقررات قانون مجازات اسلامی ضرب و جرح ممکن است به صورت عمدی با غیر عمدی اتفاق بیافتد که برابر مقررات مجازات هر کدام از آنها متفاوت می باشد.
ساده ترین تفاوت ضرب با جرح در این می باشد که ضرب، خونریزی و زخمی به دنبال ندارد ولی جرح معمولا همراه با زخم و خونریزی است.
نحوه اثبات ضرب و جرح عمدی طبق قانون مجازات اسلامی
جرم ضرب و جرح با چهار ادله زیر قابل اثبات است :
- اقرار ضارب
- شهادت دو مرد عادل
- شهادت یک شاهد مرد به همراه شهادت دو زن
- سوگند یا قسامه
- علم قاضی
نکته مهم و حائز اهمیت در این بخش این است که در خصوص سوگند یا قسامه باید لوث وجود داشته باشد. لوث به معنای این است که برای قاضی ظن و گمان ایجاد شده اما هیچ مدرکی وجود نداشته باشد.
کاهش و تخفیف مجازات جرم ضرب و جرح عمدی
مجازات جرم موضوع ماده 614 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات 1375) دو تا پنج سال حبس بود.
ولیکن طبق بند الف ماده 1 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹، مجازات حبس موضوع ماده 614 قانون مجازات اسلامی، به استثناء تبصره آن به حبس درجه شش (یعنی شش ماه تا دو سال) کاهش یافت.
به استناد ماده 614 قانون مجازات اسلامی «هر کس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دایمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی‌علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی‌علیه مرتکب‌به پرداخت دیه نیز محکوم میشود».
تبصره – در صورتی که جرح وارده منتهی به ضایعات فوق نشود و آلت جرح اسلحه یا چاقو و امثال آن باشد مرتکب به سه ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
طبق قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری، میزان مجازات مذکور در تبصره دستخوش تغییرات نشده است و به همان منوال قبل ادامه می یابد.
آیا جرم ضرب و جرح قابل گذشت است؟
در صورتیکه مرتکب جرم محکوم به قصاص باشد ، قصاص قابل گذشت است و تا زمانی که مجنی علیه خود اقدام به شکایت کیفری علیه مرتکب جرم نکند قاضی پرونده نمیتواند خودش نسبت به قصاص مرتکب جرم اقدامی نماید.
اما باید به این نکته توجه داشت که چنانچه مجازات قصاص به هر دلیلی اجرا نشود و بیم تجری و بر هم خوردن نظم جامعه باشد مرتکب جرم حسب مورد به مجازاتهای پیش بینی شده در قانون طبق ماده ۶۱۴ تعزیرات محکوم خواهد شد که طبق قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری قابل گذشت هم محسوب نمی شود.
مدارک لازم برای اثبات ضرب و جرح
برای شکایت ضرب و جرح عمدی شاکی باید مدارک و دلایل محکمه پسندی را برای اثبات جرم به دادگاه ارائه دهد تا حکم به نفع وی صادر شود شاکی برای اثبات ضرب و جرح باید مدارک لازم در خصوص ارتکاب جرم را تهیه و ضمیمه شکواییه کند مانند :
- نظریه پزشک قانونی
- استشهادیه شهود
- تحقیق محلی
- فیلم و عکس
پرسش و پاسخ در خصوص ضرب و جرح
1_ در صورتی که فرد مصدوم رضایت محضری داده باشد مجددا میتواند شکایت کند ؟
خیر در صورتیکه شاکی رضایت داده باشد دیگر امکان شکایت در همان مورد وجود نخواهد داشت.
2 – اصولاً در ضرباتی که موجب سرخی یا کبودی یا سیاهی و در ضرباتی که اثر قابل ملاحظه‌ای به جا نمی‌گذارد آیا قصاص مورد دارد یا خیر؟
در موارد ایراد صدمات بدنی عمدی هنگامی قصاص قابل اعمال است که صدمه بدنی وارده منتهی به قطع یا جرح عضو مصدوم شود. بنابراین صدمه‌ای که موجبات سرخی یا کبودی یا سیاهی بدن مصدوم را فراهم آورد مشمول ماده ۱۹۰ در مبحث سوم قانون مجازات اسلامی قسمت دیات خواهد بود.
3 – اگر پزشک هنگام عمل جراح، مرتکب تقصیر شود و به واسطۀ تقصیر، باعث قتل و یا صدمه بدنی شود، آیا علاوه بر دیه، مشمول مجازات تعزیری نیز خواهد بود یا خیر؟
اگر پزشک مرتکب بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، عدم مهارت و یا عدم رعایت نظامات دولتی شود و از طریق تقصیری که مرتکب میشود، قتل یا صدمۀ بدنی پدید آید، در صورت وقوع قتل، عمل او در حکم شبه عمد بوده، پزشک فقط مسئول پرداخت دیه خواهد بود.
4 – در صورتیکه شاکی خصوصی رضایت دهد، مجازات حبس برای ضارب وجود دارد ؟
در صورتیکه ضرب و جرح توسط ضارب موجب اخلال در نظم و امنیت جامعه نباشد حبس در نظر گرفته نخواهد شد.
5 – اگر در مقابل ضرب و جرح، فحاشی هم از طرف مصدوم صورت بگیرد مجازات خواهد شد ؟
بله در صورتیکه هر کدام از طرفین رضایت ندهند میتوانند شکایت متقابل کرده و به هر کدام جداگانه رسیدگی خواهد شد.
۰۹۱۲۰۷۳۲۴۹۳
۰۹۳۹۷۰۷۸۲۸۹
موسسه حقوقی رواسازان عدالت
